Foto: Hans van den Bogaard (uit: Forces of Form, 2009)
Dit vloeistofpreparaat van een éénbenige foetus toont de afwijking ‘sympodie’ of ‘sirenomelie’, ook wel het ‘zeemeerminsyndroom’ genoemd. Een Sirene is een fabelwezen uit de Griekse mythologie. Net als een zeemeermin van boven mens, van onder vis. Sirenomelie is een aangeboren afwijking waarbij het kind wat vorm betreft sterk doet denken aan zo’n sirene of zeemeermin. Soms zijn beide benen met elkaar vergroeid, soms bestaan ‘de benen’ uit niet meer dan een soort staart (vandaar de naam van de afwijking) zonder voet. Andere opvallende details zijn het misvormde bekken en kniegewricht. De oorzaak van Sirenomelie is nog niet goed opgehelderd. Meestal sterven kinderen met deze afwijking bij de geboorte, omdat de afwijking ook vaak met interne orgaanafwijkingen gepaard gaat.
Deze éénbenige foetus op vloeistof is geprepareerd door Gerard Vrolik (1775-1859) en zijn zoon Willem Vrolik (1801-1863). Beiden waren hoogleraar Anatomie in Amsterdam. Hun Museum Vrolikianum met veel medische preparaten was een privécollectie die stond opgesteld in hun grachtenhuis. De verzameling omvatte normale anatomie van mens en dieren, maar ook ziektekundige anatomie en aangeboren afwijkingen. Na het overlijden van Willem Vrolik werden de preparaten aangekocht door een groep rijke Amsterdammers. Die schonken ze aan het Amsterdamse Athenaeum Illustre, voorloper van de Universiteit van Amsterdam.
Dit preparaat uit de periode 1800-1863 is te bezichtigen in Museum Vrolik Amsterdam.
